Yılsonuna kadar enflasyonun düşeceği tahmin ediliyordu. Gıda ürünlerinde de kademeli olarak düşüşlerin olabileceği ifade edilirken, yapılan açıklamalarda da “Enflasyon yılsonuna kadar düşecek” denilmişti.
Çarşı-pazarda yangın var. Bu yangın hali ile mutfaklara da sıçrıyor. Mutfaklardaki yangının hiçbir şeye benzemeyeceğini daha önceki yazılarımızda de enine boyuna anlatmış ve dile getirmiştik.
Mevsim olarak birçok üründe fiyatlarda düşüş beklentisinin de bir hayal kırıklığı yarattığı görülüyor.
Gerek bizi yönetenler ve gerekse Merkez Bankası’nın yılsonu enflasyon rakamlarının değişmedi. Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladı. Çetinkaya “Enflasyonun 2019 sonunda yüzde 12,1-17,1 aralığında (orta noktası yüzde 14,6) gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz” dedi.
Alınan onca önleme rağmen enflasyon rakamlarında resmi kanaldan bir düşüş görülmüyor. Ancak, mutfaklardaki enflasyonun bu rakamların çok üstünde olduğunu belirtmek gerekiyor.
Ramazan ayı ile birlikte birçok gıda maddesindeki aşırı yükseliş, enflasyon rakamlarının da yükselmesine neden oluyor. Bu nedenle özellikle gıda enflasyonuna dikkat edilmeli.
Peki, gıda enflasyonunda durum ne?
Gıda enflasyon tahmini yüzde 13'ten yüzde 16'ya yükseldi. 2020 yılsonu gıda enflasyonu tahmini yüzde 11 olarak güncellendi. Bir önceki tahmini rakam yüzde 10 civarındaydı.
Resmi rakamlar, gıda enflasyonundaki artışın önlenemediği gerçeğini gözler önüne seriyor.
Çetinkaya'nın açıklamalarına göz atalım:
“Küresel iktisadi faaliyetlerde gözlenen ivme kaybı 2018 son çeyreğinde sürdü. Büyüme hızı bazı gelişen ülkelerde de yavaşladı. Enflasyon gelişmekte olan ülke grubunda bir miktar yükseldi. İlk çeyrek kredi kullanımında ılımlı toparlanma var. Enflasyon raporunda rezerv analizi yer alıyor. 2019 yılının ilk çeyreğinde iktisadi faaliyette bir önceki döneme göre kısmi bir toparlanma gözlenmiştir. Finansal koşullardaki sıkılığın da etkisiyle toplam talep koşullarının enflasyona düşüş yönlü katkısı sürmüştür. Önümüzdeki dönemde cari dengedeki iyileşme eğiliminin sürmesi bekleniyor. Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyat baskısı ilk çeyrekte de sürdü. Fiyat istikrarına yönelik riskler göz önünde bulundurularak sıkı para politikası duruşu korunmuştur. Cari dengede iyileşme sürecinin devam etmesini bekliyoruz. 2019 yıl sonu enflasyon tahmini değişmedi. İlk raporda olduğu gibi yüzde 14,6 şeklinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Rezervler konusunda kapsamlı bilgi ihtiyacının farkındayız. Rezervdeki dalgalanma istisnai değil, yakın döneme özgü değil ve sıra dışı değil. Rezerv iletişiminin brüt rezerv üzerinden yapılması yaygın bir pratik. Rezervlere bakarken trende, orta vadeye bakılmalı. Swap adımı piyasada etkin işleyiş için atıldı. Bu araçları (swap) kullanırken rezervlere etkisini biliriz ama bu araçları kullanırken rezervleri hesaba katarak bir değişiklik yapmıyoruz, dizayn etmiyoruz. Piyasa faizleri TCMB politika faizi etrafında dalgalanıyor. Kredi-mevduat faizlerinde normalleşme görüyoruz. Merkez Bankası tarafından Ocak 2019'da açıklanan yılın ilk enflasyon toplantısında 2019 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 15,2’den yüzde 14,6 düzeyine çekilirken, ham petrol fiyatlarına ilişkin varsayım ise 2019 yılı için 80 dolardan 63 dolara düşürülmüştü.”
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz:
Merkez Bankası da her şeyi iyi niyetle değerlendiriyor. Sadece temennilerle ekonomide normalleşme olur mu bu konuda bir sıkıntının var olduğunu da söylemeden geçemeyeceğiz.
Pahalılık, ardından gelen enflasyonla yaşamaya devam edeceğiz. Şu an görünen o ki, banka kredilerinde de değişiklik gözükmüyor. Eğer dolardaki artış sürer ve dizginlenemezse, belki de bu açıklanan rakamlar bile tutmayabilir, buna göre hazırlıklı olmak gerekiyor.
Ekonominin dümeninde oturduğunu ve ekonomide düzelme olacağını söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan özellikle gıda enflasyonu konusunda ciddi adımlar atıyor ama yine de gıda enflasyonu fren tutmuyor.
Herkes yapılan açıklamalardan çok cebinden çıkan paranın miktarına bakıyor.
Piyasalardaki para sıkışıklığı sürüyor.
Alış-verişlerde durgunluk var.
Cebimizdeki para da giderek eriyor.
.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz