Amerika, Çin’e karşı yürüttüğü yıpratma politikasında Uygur Türkleri’ni de kullanmaya başladı. Uygurlar’ın içinde bulunduğu durumun Amerika için pek fazla önemli olabileceğini sanmıyoruz. Çin’i uluslararası alanda sıkıştırmak için Uygur Türkleri konusu sıkça gündeme taşınıyor.
Şimdi Uygur Türkleri konusunda Amerika’daki gelişmelere kısaca bir göz atmak istiyoruz:
Merkezi Arizona’da olan Universal Electronics Inc. (UEI) firmasının, Çin’in Uygurlar’a yönelik baskıcı politikalarına dahil olduğu yönündeki iddiaların ardından ABD’li bir grup Demokrat ve Cumhuriyetçi senatör firmaya uyarı niteliğinde bir mesaj gönderdi, ayrıntılı bilgi talep etti.
Konuyla ilgili iddialar ilk olarak bu ayın başında Reuters haber ajansında yayınlanmıştı. Haberde, UEI yönetiminin, yüzlerce Uygur’un, firmanın Çin’in güneyindeki Qinzhou’da yer alan tesislerine işçi olarak götürülmesi için Şincan Özerk Uygur Bölgesi’ndeki yerel yetkililerle anlaştığı ileri sürüldü.
Söz konusu haberde ayrıca Uygurlar’ın bu tesislerde sürekli polis tarafından gözetim altında tutulduğu, ayrı yatakhanelerde kaldıkları ve hükümetin “eğitim amaçlı” olduğunu iddia ettiği faaliyetlere katılmak zorunda bırakıldığı da iddia edildi.
Konuyu Kongre gündemine taşıyan Demokrat Senatörler Bob Menendez ve Jeff Merkley ile Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, UEI Genel Müdürü Paul Arling’e hitaben ilettikleri mektupta, “Bu koşulların açıkça zorla çalıştırma olduğuna inanıyoruz” denildi.
Senatörler mektupta ayrıca, UEI yönetiminin söz konusu iddiaları “soruşturma ya da çözüm üretme konusunda neredeyse hiçbir şey yapmadığına” dikkat çekti.
Senatör Menendez Dış İlişkiler Komisyonu’nun başkanlığını yürütüyor. Rubio ve Merkley de bu komisyonun üyeleri arasında.
UEI yetkilileri Reuters haber ajansına daha önce yaptıkları bir açıklamada, Qinzhou’daki tesiste 365 Uygur’un çalıştığını ve bu kişilerin Çin’deki diğer tüm çalışanlarla aynı koşullarda çalıştırıldığını savunmuştu.
Firmadan bugün yapılan açıklamada ise, UEI’ın, çalışanları işe alan kurumla bağlarını geçen hafta kestiği ve senatörlerin konuyla ilgili sorularını yanıtlamaya hazır oldukları belirtildi.
Uzaktan kumanda parçaları üreten ve Sony, Samsung, LG, Microsoft dahil birçok büyük firmaya ürünlerini satan UEI, Şincan yetkilileriyle tartışma yaratan anlaşmayı yapan taşeron firmanın adını vermekten kaçındı.
Mektupta, Çin hükümet yetkililerinin, fiziksel şiddet, cinsel istismar ve işkenceye başvurarak kişileri zorla çalıştırdığı yönündeki bulgulara da vurgu yapılarak, UEI yönetimine konuyla ilgili soruları yanıtlamaları için 5 Kasım’a kadar zaman tanındı.
Uygur çalışanlarla ilgili Şincan yetkilileriyle 2019 yılında yapılan anlaşmanın metni, firmanın Çin’de çalıştırdığı Uygurlar’ın sayısı ve çalışanların zorla çalıştırılmadığını kanıtlayan belgeler, senatörlerin UEI yönetiminden talep ettiği bilgi ve belgeler arasında.
Özetleyelim:
Sincan Bölgesi’ndeki Doğu Türkistan’da yaşam mücadelesi veren Uygur Türkleri yıllardır zulüm görüyor. Buradaki soydaşlarımız yok edilmeye çalışılıyor. Bu konuda çok yazıldı, belgeler ortaya konuldu.
Ancak şu ana kadar Çin üzerindeki baskılar bir sonuç getirmedi.
Uygur Türkleri’nin siyasi amaçlı kullanılması da ayrı bir sıkıntı.
Biz ise bu konuda halen sessizliğimizi koruyoruz.
Bu konunun en çok bizi ilgilendirmesi gerekmiyor mu?
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz